Alleen op de wereld

Foto: Jesse Wetzer

Zo`n 20 jaar geleden verhuisde ik van Rotterdam naar Eindhoven. Ik had net mijn studie afgerond. Leuke studievrienden, wat vrienden van de basisschool en natuurlijk Joris, waarvoor ik naar het zuiden verhuisde.
Niet het einde van de wereld zou je zeggen.
Maar mijn studievrienden gingen fulltime voor de klas in Rotterdam. Mijn vrienden vanaf de lagere school gingen samenwonen in Rotterdam of omgeving en Joris en ik gingen in 'het Eindhovense' beginnen aan ons leven samen.
Daar was ik dan, aan de andere kant van het land en ik voelde me eenzaam. En niet voor even. Het heeft zeker twee jaar geduurd vóór mijn eenzaamheid verdween.

Maar Femke, hoe kan dat nou? Je had Joris toch? En zijn vrienden dan? En je collega`s? En je familie? En zijn familie? Daarvoor moet ik je eerst even uitleggen, wat eenzaamheid betekent.
Remy, eenzaam, alleen, het is nog steeds een taboe. Iets dat bij ouderen voorkomt. Toch?
Want, wanneer ben je nu eenzaam? In het programma 'Erik onderzoekt' zoekt Erik Scherder uit of 'gedeelde smart, halve smart' is, oftewel ben je samen sterker dan alleen? 

Eenzaamheid, zegt de definitie van Rijks (2014) is een gevoel. Er is dus een duidelijk verschil tussen alleen zijn en je alleen voelen. Het gaat hierbij dan dus niet om de wens tot het hebben van contacten, maar om een behoefte aan verbondenheid. En daar ging gisteren, toen ik 'Erik onderzoekt'  terug keek, het lichtje aan.
Want echt benoemen kon ik het gevoel tot nu toe niet en uitleggen waarom ik mij zo voelde toentertijd, ook niet.
​Het voelde pijnlijk, wat te verklaren is. Hetzelfde hersengebied waar fysieke pijn wordt gezien, licht op bij een gevoel van eenzaamheid. De mate van stress die je ervaart hierdoor, zorgt voor een minder goed geheugen en op lange termijn zelfs voor hart- en vaatziekten. Langdurige eenzaamheid maakt ziek, angstig en depressief.

Zo dan nu, hoe kon het gebeuren? Ik heb altijd gedacht, dat het mijn eigen instelling was. Dat ik er zelf niet genoeg aan had gedaan. Wie is er nou eenzaam?
Het krijgen van nieuwe diepere contacten en gesprekken, waardoor ik mijn verbonden voelde, dat was de sleutel! De ervaring die we nu hebben in 'coronatijd' blijkt funest voor ons gevoel van verbondenheid. Online leg je toch niet je hele 'ziel en zaligheid' bij iemand neer. Het gevoel, dat iemand er écht voor je is, is minder.
Dat gebeurde er dus ook in die eerste jaren in Brabant. De contacten waren oppervlakkig. Ik voelde me nergens echt onderdeel van. De vrienden en familie  van Joris waren aardig, maar niet mijn 'eigen' vrienden en familie. Daarbij heb ik het hart op de Rotterdamse tong en dat werd niet altijd begrepen. En op mijn beurt begreep ik de Brabantse omzichtigheid niet altijd.
Ik werkte op een school waar een angstcultuur heerste.  De directrice vertelde mij keer op keer, dat je emoties thuis moesten blijven. Die hoorde je in een professionele werkcultuur niet met elkaar te delen.
Onze buren hadden kinderen, wij niet. Ik kende de omgeving niet goed en wist dus ook niet, waar ik mijn plekje kon vinden.

Wat heeft het tij gekeerd? Ik zocht een andere baan. Daar vond ik collega's met het hart op de tong, waarmee ik met twee van hen nog steeds contact heb. Collega's, waarmee ik zelfs naar een cabaretvoorstelling reed,  in Rotterdam!
We verhuisden naar een dorp, ook daar deed ik nieuwe contacten op, waarmee ik mij verbonden voelde.
Kortom, het zoeken naar een omgeving, een situatie of een activiteit, waarbij je mensen treft die dezelfde dingen leuk vinden, dat helpt!
Maar als ik toen had geweten wat ik nu wist, had ik meer om hulp gevraagd. Wie weet was er iemand geweest, die mijn gevoel herkende. 

En tegen al die mensen die niet eenzaam zijn, wil ik zeggen:

* Vraag hulp aan iemand die eenzaam is. Helpen verlicht, men voelt zich nuttig, onderdeel van iets groters.
* Voer niet alleen een gesprek over koetjes en kalfjes tijdens een wandeling, maar vraag hoe het écht met iemand is.
* Bel een keertje extra naar iemand die alleen thuis is, verhuisd is, een andere baan heeft, ontslagen is of nu in coronatijd geïsoleerder leeft.

Ben je eenzaam? Praat erover met de mensen om je heen! Gedeelde smart is halve smart. Of kijk hier voor meer tips.


Bron: Erik onderzoekt. Uitgezonden op donderdag 4 februari bij de NPO.