Zaterdag was het zover, mijn verjaardagscadeau mocht uitgepakt worden. Ik werd 40 dit jaar!
Zoals onze zoon zong "Ja, ja ze leeft nog, ja, ja ze leeft nog in de gloria". Met vieren dat je leeft, is niets mis!

Benodigdheden voor dit jubileumfeestje?
Een busje met aanhanger, een grote plastic tas, een mandje en een gasbrander.
Eerder vloog ik alleen in de lucht... (zoals velen van jullie weten is dat het punt, waarop Femnomenaal ontstond, vandaar het logo). Nu vloog ik met mijn gezin in een luchtballon!
"Spannend, dat zou ik niet durven", reageerden vrienden, familie en collega`s.
Bang dat de bodem eruit zou vallen, de ballon in de bomen terecht zou komen of de branders spontaan zouden ontploffen óf gewoon hoogtevrees.

Angst is vaak irreëel. Spinnen in Nederland bijten niet, clowns zijn meestal grappig en bij de meeste presentaties weten de mensen in de zaal minder dan jij over het onderwerp, anders zaten ze er niet.
En toch zijn sommige situaties natuurlijk best risicovol en dus is de angst reëel. Onder water loop je meer risico dan boven water, in de auto meer dan in een vliegtuig en op de ski's meer dan op een slee.
Kortom... angst is er met een reden; om je te beschermen.

Nu heb ik geen vliegangst of hoogtevrees... dat feestje daar boven werd dus ook prachtig... 
En toch zat heel even de angst in mijn lijf. Angst van vroeger. Angst voor collega`s.
Het park waar de luchtballon zou opstijgen, was het park vlakbij de school, waar ik de eerste twee jaar van mijn onderwijscarrière in Eindhoven werkte. Een groentje, een Rotterdamse in het Brabantse... maar wat daar gebeurde, lag niet aan mij. Dat weet ik nu, 20 jaar later.

Er heerste een angstcultuur. Collega`s werden ten overstaande van het hele team voor gek gezet, terecht gewezen of afgewezen. Als je het anders deed, niet mee wilde of kon doen in de geldende werkcultuur, dan werd je genegeerd. Stagiaires zaten in het kopieerhok, want er was 'geen plek' in de teamkamer. Materialen voor in de klas zaten achter slot en grendel, want "de kosten moesten gemanaged worden". Toonde je enige emotie of onzekerheid, dan hoorde je niet thuis in het vak. 
Pesten op het werk, zo zou je het nu noemen. De middengroep bleef stil, helaas. De gepeste collega`s gingen weg of verhardden. Zowel de onderwijsinspecteur als de HR-managers grepen niet in, want zo was de gedachte, de resultaten waren toch goed?

Uiteindelijk heb ik voor mijzelf gekozen en ben ik gegaan. Nu twintig jaar later, voelde ik bij het zien van het gebouw en het park, even die angst van toen...
En gelijk daarna, de trots om wie ik geworden ben. Juist door deze situatie voel ik feilloos aan hoe de sfeer in de organisatie is. Wie er gezien wordt, wie niet en waarom. Wie beter kan gaan en wie voor zichzelf moet kiezen. Waar macht corrumpeert. 

Want angst zorgt voor verstijven en het vraagt moed om hier tegen in verzet te komen.
Dus voor alle moedige medewerkers, maak het bespreekbaar, schreeuw het van de daken en kies voor jezelf.
Angst is in dit geval een goede raadgever...

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tips:

* Neem contact op met je bedrijfsarts ( dit mag sinds kort ook zonder overleg met je leidinggevende)
* Bel de intern/extern vertrouwenspersoon
* Neem de preventiemedewerker in vertrouwen
* Deel je ervaringen met familie en vrienden dat kan opluchten



​

,"Ergens groos mee zijn, ergens trots op zijn. Groos is in de volkstaal de uitspraak van groots." (Van Dale, 2022)

GROOS is mijn favoriete woord, hoewel ik het zelden gebruik, hier in het Brabantse zou men mij gek aankijken... 
Trots of fier, zou het dan moeten zijn. Maar uitspreken dat je trots op iemand bent, blijkt toch soms lastig.

En dat is waar GROOS de wereld redt, want trots is in onze cultuur eigenlijk een vies woord. En GROOS is dat niet!
Als synoniemen voor trots worden namelijk genoemd: superieur, hautain, ijdel, hoogmoedig, hooghartig, glorieus. Als in, hij is te trots om toe te geven dat hij fout zit... en dus is trots opeens meer een negatief woord dan positief.

Ik ben regelmatig GROOS op mensen. Mensen die gewoon een zetje nodig hadden, perspectief voor de toekomst.
Dat zetje had ik ook ooit nodig. Waar ik nu 32u werk, al mijn talenten kan gebruiken en gewaardeerd wordt om wat ik doe, is dat ook ooit wel anders geweest.
Vijftien jaar lang was ik op zoek. Waarom ging het anderen zo makkelijk af?
Waarom had ik toch altijd het gevoel dat ik iets miste? Ik hopte ondanks goede beoordelingen van school naar school, van studie naar studie, van leidinggevende naar leidinggevende. Uiteindelijk ging ik naast het werk in mijn klas, auteurs-en trainerswerkzaamheden doen.
Tot de wereld stilstond na het krijgen van een auto-ongeluk.

Nu jaren later ben ik GROOS, GROOS met wat ik bereikt heb. Ik help wekelijks klanten naar werkgeluk in hun droombaan, ik begeleid mensen van het leren van de Nederlandse taal naar het vinden van werk, ik geef trainingen aan onderwijsprofessionals en vrijwilligers én ik schrijf onderwijsmateriaal. Een samenvatting van wat ik voor het auto-ongeluk ook deed. Met één groot verschil; ik heb mijn autonomie terug. Ik weet wat ik kan, ik weet wat ik wil en ik voel mij goed om het de doen binnen de 65 uur,  die een werkweek naar mijn inziens heeft (van 8-21u). Maar wat een zoektocht. 
Ik floreer niet bij elke dag dezelfde taken met dezelfde collega`s, jaar in jaar uit. Dat weet ik nu. Maar wat was het fijn geweest als hier eerder aandacht voor was geweest. Aandacht voor persoonskenmerken, voor interesses en competenties. Voor werkgelukfactoren.

Toch zijn er meer zaken waardoor ik kan doen wat ik nu doe. Ik ben GROOS op alle mensen die mij geholpen hebben om te komen waar ik nu ben.
Mensen zoals Melanie. Aangezien mijn lijf na het ongeluk echt niet doet, wat je gezien mijn leeftijd of inzet zou verwachten, zocht ik iemand met geduld, die buiten de lijntjes durft te kleuren, die maatwerk kan bieden, die om kan gaan met een a-sportief persoon....
Ik hou het met Melanie al langer uit dan met welke sportschoolinstructeur dan ook. Ik ben GROOS op het feit dat mijn lijf zoveel meer kan dan eerst, maar vooral op Melanie, omdat ze elke keer iets nieuws bedenkt, geen stampende muziek aan zet, mij vraagt wat ik denk dat lukt die dag en mijn grenzen respecteert.
Ook mijn sportroutine heb ik zelf gemaakt, met de ingrediënten die voor mij belangrijk zijn. Geen uur aerobics in een groepje, wel een half uurtje met Melanie. Geen hardlooprondjes, wel lange wandelingen. Geen zaalsporten, maar buiten tuinieren.
Kortom, verandering in je leven of je baan kun je zelf maken, zolang je maar goed weet wat je kunt, wat je wilt en wat goed voelt. En als dat dan lukt, dan voelt dat GROOS!

GROOS redt de wereld... wat er is NIETS mis met GROOTS denken ;)
Ook GROOTS denken? Lees de blogs achter de blauwe linkjes of maak gewoon een afspraak.
​(Dan heb je na de zomer ook jouw droombaan!)


​

​

Bij inpakken denk je natuurlijk al snel aan het inpakken van een cadeautje, in deze tijd...
Maar voor mij heeft 'inpakken' ook nog een andere betekenis. Het 'inpakken' van communicatie richting de ander. Indirecte communicatie. Als Rotterdamse niet echt mijn ding.

De Rotterdamse cultuur van "niet lullen maar poetsen"; werken, doorzetten en opbouwen, heeft ervoor gezorgd dat, als je dan "lult", je meteen zegt waar het op staat. Dus geen omslachtige volzinnen, maar gewoon zeggen waTie denk(T).
Dat is best lastig zo in het Brabantse. Want hoewel ik van integreren en inburgeren in DE Nederlandse cultuur gedeeltelijk mijn werk heb gemaakt, lukt het mij maar niet om in te burgeren in het "inpakken".
Net zo als het "uitpakken" van de boodschap behoorlijk moeizaam gaat.
Dus waar ik de boodschap (redelijk) direct geef, pakt de ander hem in en zegt het met een omweg. Het is aan mij om te raden, wat die ander nu precies wil zeggen... 

Ik geef je wat voorbeelden:

Ingepakt: "Tot hoe laat moet jij werken, vanmiddag?" 
Ik: "Ik ga vanmiddag wandelen, ga je mee?"
Rotterdams: Ik ga wandelen. Als je ook gaaT, moT je nu je jas aandoen!

Ingepakt: "Hey, zit jij daar?"
Ik: "Daar zat ik, zou je ergens anders willen gaan zitten?"
Rotterdams: "Hey, gaaT jij eens ff gauw ergens anders zitten te zitten!"

Ingepakt: "Ik zou je graag nog even spreken".
Ik:" We moeten echt even praten, er zit mij iets dwars".
Rotterdams: " Zeg, je ken wel moeilijk doen, maar ik benTer helemaal klaar mee!

Ingepakt: "Oh, wat leuk, helaas heb ik geen tijd".
Ik:" Ik hou daar niet van, ik wens je veel plezier."
Rotterdams: "PleurTop joh, daT gaaT ik toch nieToen, ben je wel helemaal lekkerT?" (en dat is dan ook nog vriendelijk bedoeld :))

Nog een randje ingewikkelder wordt het in het werkende leven. Waar ik graag, als de vraag komt, wat ik ervan vind, mijn ongezouten, gepassioneerde, enthousiaste mening geef, is het eigenlijk vaak de bedoeling dat ik deze mening 'inpak' óf nog erger helemaal niet uitspreek. Vraag er dan niet naar, denk ik dan vaak.
Of andersom, ik vraag naar wat iemand van mijn werkzaamheden, advies, training of reactie, vindt. Niets is erger dan een ingepakt "Prima, hoor". Het is natuurlijk niet leuk om te horen dat, iemand niet helemaal tevreden was of 
Inmiddels weet ik; het is de toon die de muziek maakt. Of zoals eerder gezegd "whats left unsaid, says it all"...

Ook wat directer communiceren en niet meer alles inpakken? Doe hier wat inspiratie op! Ik ben je eeuwig dankbaar! En in de tussentijd? Vraag ik gewoon om duidelijkheid! Zeg, waT wil je nou eigenlijk lopen Te zeggen, joh!

Er is echt niets mis met doen wat je altijd deed. Heerlijk. 
Hetzelfde restaurantje, dezelfde vrienden, dezelfde sportvereniging, kortom een bubbel waarin je jezelf kunt zijn. Daar waar je niet na hoeft te denken over wat je zegt en doet. Waar de dingen die je doet vanzelfsprekend zijn. Makkelijk. Comfortabel. Als een bank met heerlijke zachte kussens, waar je nooit meer uit komt. Waar je lui wordt, luier en nog luier. Waar je heerlijk in slaap valt en droomt over alle dingen die je ooit nog zou willen doen.

Ik ben kampioen oncomfortabele situaties opzoeken. Van netwerkborrels met grijze oude mannen in pak tot presenteren voor een volle zaal onbekenden. Paragliden van 1800m hoogte of een gelukswandeling met stoere mannen uit de bouw. Bijna altijd denk ik in dit soort situaties; wat dacht ik? Waarom? Ga gewoon thuis zitten met een kopje thee! Maar daarna... dat moment van euforie, dat geluksgevoel als het dan 'gelukt' is, dat maakt alles goed. Dat maakt dat ik het toch wéér doe!

Wanneer leer je en wanneer is gezonde spanning, niet gezond meer? Hoe werkt dat nu eigenlijk? 
Vanuit de didactiek en pedagogiek weten we, dat leren vaak alleen goed lukt als er een veilige, vertrouwde maar inspirerende omgeving is, waarbij nieuwsgierigheid wordt aangemoedigd. Daarnaast is het van belang dat de lerende persoon zonder (onverwerkte) emotionele bagage naar de leerstof kan kijken. De leerzone.
Je voelt je energiek en enthousiast als je zo`n activiteit onderneemt.
Zodra plankenkoorts, zweetaanvallen en hartkloppingen om de hoek komen kijken, ben je eigenlijk een stap te ver. De paniekzone. Je voelt je vermoeid en uitgeblust na deze activiteit. 
Regelmatig zie ik mensen in mijn praktijk op zoek naar werkgeluk die óf te comfortabel zijn geworden in hun werk óf continu in de paniekzone zitten. Mensen die peentjes zweten bij een presentatie of bij een beoordelingsgesprek. Die steeds onder druk staan. Of mensen die verveeld zijn zonder dat ze het door hebben. Met hen kijk ik naar de leerzone. Waar liggen interesses en competenties en waar kunnen ze nog leren. Leren zonder paniek met kleine stapjes over je comfortabele grens.

Bron: www.platformmindset.nl 

Die wens om altijd in de leerzone te zijn, maakt dat ik regelmatig nieuwe dingen op zoek. Het liefst buiten mijn comfortzone. 
Die wens zorgde ervoor dat ik een sessie deed bij Christel, met het krachtstenenspel. En nu moet je weten, ik hou niet van onverklaarbare zaken, ik heb niets met edelstenen en ik ben ook niet spiritueel.
Maar alles kun je leren. Voor mij is het belangrijk dat ik, mensen en wat hen beweegt beter begrijp. Vooral mensen die zich bezighouden met werkzaamheden die voor mij onbekend zijn. 
Ik gaf mij over aan het onbekende om mijn goede collega en vriendin Christel beter te begrijpen. Om haar passie voor deze manier van werken te kunnen volgen. 
Tijdens de sessie raakte ik geëmotioneerd, ik voelde mij op mijn gemak én uitgedaagd tegelijk. Gevoelens een plek geven in plaats van steeds met je gedachten in de weer zijn.
Ik leerde dat wat niet mijn manier is, ook een manier is. Als je open staat voor leren, kunnen er mooie bijzondere dingen gebeuren! 

Ook uit je comfortzone? Meer weten? www.christellubse.nl  

Foto: Deense oostkust

Spreken is zilver, zwijgen is goud; is een oud Nederlands spreekwoord. Want is zwijgen wel écht goud?
Eerlijk is eerlijk, een slechte luisteraar of een overmatige prater, daar word ik niet blij van.
Maar of ik blij word van zwijgende mensen is een tweede of nog erger als ik zelf met mijn mond vol tanden sta.

Donderdagochtend 9 uur, ik wandel in het zonnetje door een Deense badplaats op zoek naar wat lekkere broodjes voor het ontbijt. Terwijl ik met mijn broodjes bij de kassa sta, probeer ik het Deens van andere klanten voor mij te volgen. Mijn talenknobbel gaat niet aan. Het lukt mij niet om er ook maar een beetje chocola van te maken.
Ik probeer een 'hey' ( Hallo) en een 'tak' (Bedankt) en dat was het. Maar eigenlijk wil ik de caissière vragen of er veel toeristen zijn dit jaar of ze ook bruine broodjes hebben en of ik een tasje mag, in het Deens...
Maar dat lukt mij na een week Denemarken echt niet. Ik baal en ik denk op de terugweg na over wat niet kunnen spreken met mij doet.

Tijdens trainingen die ik geef over taal en taalverwerving, hebben we het vaak over spreekvaardigheid.
Je bent kwetsbaar als je spreekt. Veel mensen die spreken voor een groep eng vinden, zullen dit herkennen.
Spreken in een groep met nieuwe mensen is al spannend en spreken in een andere taal al helemaal, dus kun je maar beter zwijgen? Is zwijgen dan toch goud? Wellicht, als dat de bedoeling is.

Maar als je niet kúnt zeggen wat je wilt, jezelf niet verstaanbaar kunt maken, dan is de wereld verrekte lastig.
Meestal lukt nieuwkomers om de basale zaken te leren, vooral door dat ze ondergedompeld worden in de Nederlandse taal, althans dat is de bedoeling.
Maar als je een paar maanden verder bent dan wil je graag "nuance" aanbrengen in je gesprekken. Je wilt je gevoelens beschrijven, je wilt typische dingen uit je thuisland delen met de ander, je  wilt zeggen wat je nodig hebt.
En als je dan zwijgt, dan zeg je heel veel, niet. Alles om echt contact te hebben met de ander. De diepte in te gaan en je verbonden te voelen. Dat zeg je dan niet.
Want wat niet gezegd wordt, is vaak belangrijk. Zoals moedertaalsprekers moeite hebben zaken te benoemen, als het voor hen te emotioneel wordt, te beladen is, moeilijk is om te bespreken of je een ander niet wilt kwetsen. 
What's left unsaid, says it all. 

Wat helpt? 

1: Heb geduld!! Spreken is moeilijker, dan luisteren.
2: Spreek geen Engels met een anderstalige.
3. Spreek langzaam, laat stiltes vallen.
4. Gebruik makkelijkere woorden als de ander zegt je niet te begrijpen.
5. Vertel iets over jezelf en over je eigen onzekerheden.
6. Bij spreken voor een groep; kijk over de groep heen.
7. Gebruik steekwoorden bij het spreken, geen volledige teksten.
8. Weet je niet hoe je het iemand moet zeggen? Schrijf het dan.
9. Stel je kwetsbaar op, zeg gewoon dat je het moeilijk of spannend vindt.
​10. Maak van je hart geen moordkuil!


Zo wordt zwijgen zilver en spreken goud!

Het is donderdagmorgen en ik start de dag met een goed advies. "Met mannen moet je niet praten, maar wandelen," aldus een van mijn zeer fitte gepassioneerde vrijwilligers. Net zoals "mijn leerlingen", zijn vrijwillligers ook van "mij"..... 
​Althans zo voelt dat. 
Vrijwilligers zijn goud. Vooral de oudere vrijwilligers onder hen. Omdat ze zonder iets terug te verwachten, iets moois betekenen voor mensen. Ze zetten hun levenservaring in voor de goede zaak. Omdat ze eindeloos geduld hebben. Omdat het ze een zorg zal zijn wat die ander denkt. Omdat ze inmiddels weten dat tijd voor jezelf en grenzen aangeven heel belangrijk is. Omdat ze ambities hebben, maar deze niet in een POP hoeven te verwoorden. Omdat ze het leven zien als een cadeautje. Omdat ze een nuchtere frisse kijk op mijn of ons hectische leven hebben. 

Regelmatig krijg ik de kans om kennis te maken met de leukste mensen.
En in mijn top drie van leuke mensen zitten toch wel de taalvrijwilligers. 
Ik tref ze bij de trainingen die ik geef voor Stichting Lezen en Schrijven. De trainingen bestaan uit vier bijeenkomsten van een halve dag.
Zelden heb ik zo`n gemêleerd publiek voor mij. Mensen die ziek zijn, maar toch nog iets willen doen. Oud-statushouders die iets terug willen doen voor de samenleving. Gepensioneerde docenten of ouders die iets voor een andere ouder willen betekenen. Ze zitten er allemaal. Omdat ze dat graag willen.
Met grote regelmaat ontstaat er een pittige discussie, over de maatschappij. Over wat er anders moet. Over 'dat deden we 10 jaar geleden ook'. Over ons ideaal of gewoon over het leven.
Ik krijg er kippenvel van, steeds weer. En er vloeien ook tranen, écht meer dan eens. Als men zich in de ander herkent en zich realiseert dat 'we' er echt toe doen. Ik leer elke keer van hen.

Vrijwilligers, zonder kan onze maatschappij niet!  Honderden ken ik er. Van begeleiders in een hospice, tot mentoren, tot chauffeurs van Automaatje.
Allemaal kunnen ze niet zonder hun vrijwilligerswerk. En, een mooie bijkomstigheid, vrijwilligerswerk houd je jong. Het zorgt dat je nieuwe dingen leert, dat de witte stof in je hersenen op peil blijft. 

De witte stof zorgt er namelijk voor dat we:

• gestructureerd werken;
• problemen oplossen;
• initiatief nemen;
• creatief denken;
• flexibel denken;
• én gemotiveerd zijn.

Maar belangrijker, een ander helpen, zonder er iets voor terug te verwachten maakt gelukkig! En geluk kun je delen. Hoe weet je nu welk vrijwilligerswerk bij je past? 
Ga eens in gesprek bij het lokale vrijwilligerssteunpunt. Er kan meer dan je denkt! En wie weet vind je jouw droombaan. Heel regelmatig komt het voor dat coachees bij mij door middel van vrijwilligerswerk hun droombaan vinden of gewoon meer ontspanning in hun bestaande werk.

Dus ga ik dit weekend met veel plezier werken in de buurttuin, breng ik zelfgeplukte bloemen rond bij wie het kan gebruiken en vul ik de taalbieb met leuke materialen. En daarna?
Daarna volg ik een goed advies op. Dit keer? Een wandeling met mijn mannen. Geheel vrijwillig;).

Foto: Jesse Wetzer

Zo`n 20 jaar geleden verhuisde ik van Rotterdam naar Eindhoven. Ik had net mijn studie afgerond. Leuke studievrienden, wat vrienden van de basisschool en natuurlijk Joris, waarvoor ik naar het zuiden verhuisde.
Niet het einde van de wereld zou je zeggen.
Maar mijn studievrienden gingen fulltime voor de klas in Rotterdam. Mijn vrienden vanaf de lagere school gingen samenwonen in Rotterdam of omgeving en Joris en ik gingen in 'het Eindhovense' beginnen aan ons leven samen.
Daar was ik dan, aan de andere kant van het land en ik voelde me eenzaam. En niet voor even. Het heeft zeker twee jaar geduurd vóór mijn eenzaamheid verdween.

Maar Femke, hoe kan dat nou? Je had Joris toch? En zijn vrienden dan? En je collega`s? En je familie? En zijn familie? Daarvoor moet ik je eerst even uitleggen, wat eenzaamheid betekent.
Remy, eenzaam, alleen, het is nog steeds een taboe. Iets dat bij ouderen voorkomt. Toch?
Want, wanneer ben je nu eenzaam? In het programma 'Erik onderzoekt' zoekt Erik Scherder uit of 'gedeelde smart, halve smart' is, oftewel ben je samen sterker dan alleen? 

Eenzaamheid, zegt de definitie van Rijks (2014) is een gevoel. Er is dus een duidelijk verschil tussen alleen zijn en je alleen voelen. Het gaat hierbij dan dus niet om de wens tot het hebben van contacten, maar om een behoefte aan verbondenheid. En daar ging gisteren, toen ik 'Erik onderzoekt'  terug keek, het lichtje aan.
Want echt benoemen kon ik het gevoel tot nu toe niet en uitleggen waarom ik mij zo voelde toentertijd, ook niet.
​Het voelde pijnlijk, wat te verklaren is. Hetzelfde hersengebied waar fysieke pijn wordt gezien, licht op bij een gevoel van eenzaamheid. De mate van stress die je ervaart hierdoor, zorgt voor een minder goed geheugen en op lange termijn zelfs voor hart- en vaatziekten. Langdurige eenzaamheid maakt ziek, angstig en depressief.

Zo dan nu, hoe kon het gebeuren? Ik heb altijd gedacht, dat het mijn eigen instelling was. Dat ik er zelf niet genoeg aan had gedaan. Wie is er nou eenzaam?
Het krijgen van nieuwe diepere contacten en gesprekken, waardoor ik mijn verbonden voelde, dat was de sleutel! De ervaring die we nu hebben in 'coronatijd' blijkt funest voor ons gevoel van verbondenheid. Online leg je toch niet je hele 'ziel en zaligheid' bij iemand neer. Het gevoel, dat iemand er écht voor je is, is minder.
Dat gebeurde er dus ook in die eerste jaren in Brabant. De contacten waren oppervlakkig. Ik voelde me nergens echt onderdeel van. De vrienden en familie  van Joris waren aardig, maar niet mijn 'eigen' vrienden en familie. Daarbij heb ik het hart op de Rotterdamse tong en dat werd niet altijd begrepen. En op mijn beurt begreep ik de Brabantse omzichtigheid niet altijd.
Ik werkte op een school waar een angstcultuur heerste.  De directrice vertelde mij keer op keer, dat je emoties thuis moesten blijven. Die hoorde je in een professionele werkcultuur niet met elkaar te delen.
Onze buren hadden kinderen, wij niet. Ik kende de omgeving niet goed en wist dus ook niet, waar ik mijn plekje kon vinden.

Wat heeft het tij gekeerd? Ik zocht een andere baan. Daar vond ik collega's met het hart op de tong, waarmee ik met twee van hen nog steeds contact heb. Collega's, waarmee ik zelfs naar een cabaretvoorstelling reed,  in Rotterdam!
We verhuisden naar een dorp, ook daar deed ik nieuwe contacten op, waarmee ik mij verbonden voelde.
Kortom, het zoeken naar een omgeving, een situatie of een activiteit, waarbij je mensen treft die dezelfde dingen leuk vinden, dat helpt!
Maar als ik toen had geweten wat ik nu wist, had ik meer om hulp gevraagd. Wie weet was er iemand geweest, die mijn gevoel herkende. 

En tegen al die mensen die niet eenzaam zijn, wil ik zeggen:

* Vraag hulp aan iemand die eenzaam is. Helpen verlicht, men voelt zich nuttig, onderdeel van iets groters.
* Voer niet alleen een gesprek over koetjes en kalfjes tijdens een wandeling, maar vraag hoe het écht met iemand is.
* Bel een keertje extra naar iemand die alleen thuis is, verhuisd is, een andere baan heeft, ontslagen is of nu in coronatijd geïsoleerder leeft.

Ben je eenzaam? Praat erover met de mensen om je heen! Gedeelde smart is halve smart. Of kijk hier voor meer tips.


Bron: Erik onderzoekt. Uitgezonden op donderdag 4 februari bij de NPO.

foto: Jesse Wetzer

Het was vrijdag en ik plaatste snel nog even aan het einde van de dag een verhaal op Instagram. Een Femnomenaal Friday tip.
Over 'altijd' en 'nooit'.... met een enorme spelfout erin. Dus heb ik het verhaal snel verwijderd, met het plan om er een blogje aan te wijden. Omdat fouten maken menselijk is. Omdat ik ook maar een mens ben en bovenal omdat het vast herkenbaar is. Fouten maken moet. 
Je zult mij dan ook niet snel horen zeggen, ik maak nooit een fout. Ik maak fouten, ook binnen mijn vakgebied. Natuurlijk vind ik daar zelf iets van. Dat kan natuurlijk écht niet. Maar het gebeurt wel. Meer dan eens.
Te snel, niet goed nagelezen, moe. Nou ja, ik kan allerlei smoesjes bedenken. Het gebeurt gewoon weleens.
Als ik bij anderen spelfouten zie, dan ben ik namelijk niet zo streng. Kan gebeuren, toch? 
En dan zijn ze daar toch weer; 'altijd' en 'nooit'.
"Ik maak nooit spelfouten", zegt de ene collega aan tafel. "Ik ga altijd op de juiste manier met anderen om", zegt de ander. "Ik ben nooit te laat", zegt de volgende. En vooral: 'het lukt mij nooit', 'waarom moet mij dit altijd overkomen' of ' hij is altijd onaardig tegen mij'.

Gebruik de woorden 'altijd' en 'nooit' en je weet zeker dat er niet veel verandert. De ander krijgt niet eens een kans.
De kans om het anders te doen eindigt hier. De kans om te leren eindigt ook. De kans om fouten te maken eindigt eveneens. De kans om opnieuw te beginnen. Je tweede kans.
Ik kreeg zeker niet overal een tweede kans. Jij? En ik pakte niet overal mijn tweede kans of mijn derde. Of ik bakte er niets van. Dat is ook gebeurd, natúúrlijk.

Ik leerde opnieuw over tweede kansen en fouten maken tijdens mijn opleiding als ervaringsdeskundige.          (Gezondheid- en werkverlies)
In mijn groep zaten onder andere mensen met een verslavingsachtergrond, mensen die mishandeld waren en mensen die een eetstoornis hadden gehad, om je even een beeld te geven.
Mensen die door ziekte, een samenloop van nare omstandigheden of het missen van die tweede kans, uiteindelijk hun derde, vierde of vijfde kans gepakt of gekregen hadden.
Indrukwekkend vond ik de verhalen, stuk voor stuk. 'Altijd' en 'nooit' kwam niet in hun vocabulaire voor. Het leven was voor hen een samenraapsel van 'soms' en 'vaak'. 
Soms, niet altijd, niet nooit. Vaak, regelmatig, niet altijd, niet nooit. Dat geeft meer ruimte toch?
Herstellen van een nare gebeurtenis, van een fout, van een gemiste kans lukt beter als je kunt denken; dit is mij vaker overkomen en soms loopt het leven zo, het blijft niet voor altijd zo!

Dus maak je een fout, mis je een kans of maak je er een potje van? Stop 'altijd' en 'nooit' ergens weg achter een gesloten deurtje en ruil ze in voor 'soms' en 'vaak', maar bewaar de sleutel... voor het geval je wilt zeggen 'ik probeer er altijd het beste van te maken' of 'ik zal nooit boos worden op mijzelf, omdat ik een fout maakte'. 
En voor het geval je het je afvraagt? In dit stuk heb ik mijn fout hersteld. Uiteraard ;). Meer lezen over fouten maken of mislukkingen? Klik hier.

En de foto? Dat is de Afsluitdijk. Deze moet nodig verzwaard worden. Maar door een ontwerpfout duren de werkzaamheden nu drie jaar langer. Oepsss.. 

​Zij maakt(e) het verschil.
Het is alweer even geleden dat ze bij mij was.
Een jonge enthousiaste juf kwam in mijn coachingspraktijk. 
We hadden een klik en al snel kwamen we op het punt dat er een traan viel.
Soms is wat je deed niet meer genoeg.
Soms zie je alles goed, maar moet er iets veranderen. Aan jezelf? Of aan je omgeving?
Soms moet je oude idealen overboord gooien en nieuwe idealen en doelen stellen.
En wat deed ze dat goed!
We hadden 3 gesprekken nodig waarbij ze in staat was om haar hele manier van denken te resetten. Van wat moet naar wat mag. Van angst naar lef en van praten naar doen.
Puzzelstukjes vielen in elkaar. Toeval bestaat niet denk ik weleens, want ook haar team besloot verandering door te voeren. Rigoureus.
En dus vond ik het tijd om eens bij haar op bezoek te gaan.
Wat ik zag was om het maar zo te zeggen Femnomenaal!
Zelfverzekerd bewoog zij zich door haar lokaal. Met vertrouwen vertelde ze mij over de toekomst.
In gezamenlijkheid besloot haar team om van een standaard leerstofjaarklassensysteem, een maatwerkprogramma te gaan bieden voor elk kind.
De leerkrachten werken in teams, waarbij ze gezamenlijk alle kinderen binnen hun unit zien, dus ze staat er niet meer alleen voor. Ze kan leren van haar collega`s en zij van haar.
Als er iemand ziek is, is er altijd iemand die ook weet hoe de vork in de steel zit. Die weet, welk kind, wat nodig heeft. Haar gevoel van autonomie is gestegen. Ze heeft het gevoel dat ze het zelf kan doen. Dat ze verschil maakt.
I GOT THIS... 

Verschil maken, dat is toch wel leidend in wat klanten of opdrachtgevers willen. Voldoening halen uit wat je doet.
Uit verschillende onderzoeken over geluk ( A.Dijksterhuis, 2018 en 2015) is gebleken, dat een gevoel van geluk vooral ontstaat als je iets kunt delen of betekenen voor een ander.
Maar weet je eigenlijk wel wanneer je iets betekent of betekende voor een ander? Ik voelde het heel duidelijk bij deze juf. Dat werd ook bevestigd met een ontzettend fijne review van ons traject. 
Maar vaak weet je het niet. Vaak gaat die ontmoeting die jouw leven heeft veranderd, op het moment zelf aan je voorbij. Je realiseert je veel later pas, dat die persoon het verschil maakte.

Wie maakte het verschil voor jou? Jouw juf? Jouw werkgever? Een goede vriendin? Een toevallige ontmoeting?
En waarom zou je daar nu nog iets mee doen?
Het antwoord is verbondenheid. Waardering en erkenning geven aan een ander zorgt voor een gevoel van verbondenheid. En dat is nu belangrijker dan ooit.
Dus hierbij alle mensen die het verschil maakte voor Femnomenaal, waar ik het misschien nooit zo tegen heb uitgesproken.... JIJ MAAKT(E) VERSCHIL!

* Martin Heeffer, die mij coachte richting mijn eigen onderneming zonder dat hij het uitsprak.
* Ilse Bieleveldt, die mij begeleidde tijdens ziekte in een onhoudbare situatie, maar gelijk had ze over mijn toekomst...
* Jaques Wajon, voor de kans die hij mij gaf als docent Inburgering, als startende ondernemer en mij ruimte gaf voor meer projecten.
* Martin van de Bunt, voor de mogelijkheid om echt iets te betekenen voor anderstalige ouders en kinderen in Son en Breugel. En voor de uitnodiging naar Lesbos, wat mijn leven veranderde.
* Liesbeth Kaag, die mijn eerste review schreef
​* Esther de Vries en Teuntje Derks, die mijn passie voor anderstalige ouders en kinderen delen en hiervoor ruimte gaven
* Anoek Nietsch en Marleen van Eembergen voor hun luisterend oor, zeker in mijn eerste jaar als ondernemer.
* Andre Rotte, voor zijn ondersteuning en kerstkaart elk jaar... dat voelt steeds als een bemoediging.

foto:Jesse Wetzer

Nee, ik ga niet trouwen. Dan is dat uit de wereld. Ik heb namelijk een ongelofelijk lieve knappe man, al 20 jaar.
Al meer dan de helft van mijn leven. Ik heb over iedereen al een blogje geschreven, behalve over hem, over ons...
Dat werd tijd. Alhoewel hij hier natuurlijk echt niet op zit te wachten. En jij misschien ook niet. 
Maar het gaat ergens heen, geloof me;)

Ik grap weleens; dat hij boft, dat ik nog niet gillend weg ben gerend... 
Ik raak namelijk nogal snel uitgekeken op van alles. Afwisseling is zeg maar echt mijn ding.
Vooruitgang! Stilstand is funnest. Ik takel langzaam af zonder een beetje "something new".
En toch heb ik het geleerd, van Joris, die blij wordt van een cafeetje om de hoek, van dezelfde sportschool, van het Brabantse land en van dezelfde werkgever, sinds zijn afstuderen. "Something old" is in zijn ogen gewoon heel oké. En gelijk heeft hij, voor hem werkt het.
Ik word weleens gek van hem, en hij van mij. 
Alweer een ander plan? Wat? Ga je die kast verplaatsen? Hij staat er net!!
Nog een nieuwe opdrachtgever? Wat? Ga je content schrijven? Kun je dat dan?
Nieuwe dingen proberen. Soms mislukken ze. Dat vind ik moeilijk, écht. Maar ik kan niet zonder. Want ze slagen ook heel vaak. En dan leer ik iets nieuws, over mij en over de ander.

Dat bleek wel tijdens de coronacrisis. Stilstand. Mijn werk; waar ik veel energie uit haal, kwam zo goed als tot stilstand. En Joris, die plaats nam in mijn kantoor, werkte gestaag door. Gezellig, elke dag thuis. Gezellig, elke dag hetzelfde. Maar toch ook niet. Gek werd hij ervan en ik ook! Ik schreef er zelfs ander blogje over. Something old, werd something new.
Alles was anders en voor het eerst merkte ik, dat ook ik, gedij bij een beetje "something old."
En hij, hij gedijt bij een beetje "something new"! 

Dus hoe zit dat nu? In welke mate is "something new" nuttig? En wanneer moet je jezelf eens goed achter de oren krabben?
De do`s en de don`ts van "something new":

1: Iets nieuws hoeft niet persé uitdagend te zijn. Iets nieuws kan ook iets ontspannends zijn. Denk aan een nieuwe hobby. 
2: Doe niet teveel nieuwe dingen tegelijk. Kies iets nieuws en focus!
3: Nieuwe dingen die spannend zijn en je uit je comfortzone halen zorgen voor gelukshormonen!
4: Iets nieuws proberen zorgt voor zelfvertrouwen, er wordt dopamine aangemaakt zodra het is gelukt!
5: Wil je iets nieuws proberen, maar niet alleen? Doe het dan samen met iemand waarbij je je veilig voelt.
6: Probeer iets nieuws, waarvan je weet dat het past bij "Something old".
7: Weet je het even niet in het leven? De oplossing? Doe iets nieuws. Je ontmoet nieuwe mensen, krijgt nieuwe inzichten en voor je het weet.. WEET JE HET!
7: Probeer deze lijst eens...
8: Of deze... want met doe wat je altijd deed... blijf je krijgen wat je altijd kreeg.

En morgen.. morgen ga ik iets nieuws proberen. Joris tennist sinds de coronatijd met veel enthousiasme. Something new! 
Dat wil ik ook proberen, maar ik ben een beetje bang voor de bal en ietsiepietsie onhandig.
Dus wish me luck.. en als het mislukt.. nou ja, dan maar "something old".